Święta Bożego Narodzenia pełne są różnorakich symboli,
przesądów i zwyczajów, które tak bardzo wpisały się w naszą kulturę, że często
nie zwracamy na nie już nawet uwagi. W wigilię podążamy zwykle tym samym,
dobrze znanym schematem, zaczynając od ubierania choinki przez wypatrywanie
pierwszej gwiazdy i łamanie się opłatkiem aż po zostawiania wolnego miejsca
przy stole. Dlatego też w tym magicznym przedświątecznym czasie pragniemy
przybliżyć Wam, co oznaczają poszczególne bożonarodzeniowe tradycje.
Choinka
Choinka jako bożonarodzeniowy zwyczaj pojawiła się dopiero w
XVI wieku. Iglaste drzewko symbolizuje życie, odradzanie się i trwanie. Dawniej
na choinkach zawisały jabłka, pierniczki, orzechy. Z czasem dekoracje stały się
bardziej zróżnicowane. Współcześnie na drzewkach można znaleźć różnokolorowe bombki,
łańcuchy, światełka. Najczęściej choinkę ubiera się całą rodziną w wigilijny
poranek.
Pierwsza gwiazdka
Kolacja wigilijna – zgodnie z tradycją – powinna rozpocząć
się wraz z pojawieniem się na niebie pierwszej gwiazdki. Gwiazda ta ma
symbolizować Gwiazdę Betlejemską, za którą podążali Trzej Królowie. Zwykle
wypatrywanie pierwszej gwiazdki zleca się dzieciom.
Dzielenie się opłatkiem
Dzielenie się opłatkiem jest jednym z pierwszych i
najważniejszych punktów w czasie wieczerzy wigilijnej. Stanowi wyraz bliskości,
zażyłości ludzi. Dzielenie się opłatkiem jest gestem symbolizującym pojednanie,
przebaczenie i pokój. W czasie dzielenia się opłatkiem składamy sobie życzenia
wszelkiej pomyślności – zarówno tej duchowej, jak i materialnej.
W dawnych czasach gospodarze wypiekali kolorowe opłatki,
którymi dzielili się ze zwierzętami, co miało przynieść pomyślność gospodarstwu
i chronić trzodę przed chorobami.
Wolne nakrycie
Wolne nakrycie na wigilijnym stole pozostawiamy zgodnie z
tradycją dla niezapowiedzianego gościa. Jest to jednak przede wszystkim wyraz
pamięci o bliskich, których nie ma z nami w czasie świąt.
Wigilijne potrawy
Tradycyjnie potraw na wigilijnym stole powinno być dwanaście
i powinny być one postne. Spróbowanie każdej z nich ma przynieść szczęście w
nowym roku. Najczęściej wśród typowych potraw wigilijnych wymienia się: barszcz
z buraków z uszkami, zupę grzybową, kluski z makiem, pierogi z kapustą i
grzybami, karpia smażonego bądź w galarecie, kutię czy kompot z szuszu. Zestaw
potraw podanych podczas wigilijnej kolacji jest jednak bardzo zróżnicowany i zależy
od rodzinnych tradycji.
Kolędy
Pierwsze polskie kolędy pochodzą jeszcze z czasów
średniowiecza, jednak te najpopularniejsze – Bóg się rodzi, Lulajże, Jezuniu
czy Wśród nocnej ciszy – są nieco młodsze. Ich upowszechnienie zawdzięczamy
franciszkanom (oni też wprowadzili w Polsce zwyczaj budowania szopek).
Śpiewanie kolęd wyraża świąteczną radość, zacieśnia międzyludzkie więzi.
Obecnie jednak zwyczaj ten jest coraz rzadziej praktykowany.
Która bożonarodzeniowa tradycja jest Wam najbliższa?